Klant case Implementatie | Spaarne Gasthuis
Oorspronkelijk gepubliceerd: https://zorgenablers.nl/en/sam-uvc/
Ziekenhuisinfecties met resistente ziekteverwekkers vormen al langer een ‘stille pandemie’ binnen de zorg. Infectiepreventie staat dan ook steeds hoger op de agenda van ziekenhuizen. Handmatige eindreiniging van ruimtes in het ziekenhuis met behulp van doekjes en chemicaliën is moeilijk, tijdrovend, niet consistent en het is bekend dat het een werkzaamheid heeft tussen de 25%-50%, waardoor 7% van de patiënten in Europese ziekenhuizen nog altijd een ziekenhuisinfectie oploopt. De coronapandemie heeft de urgentie voor een alternatief voor effectieve en snelle einddesinfectie van ruimtes in ziekenhuizen alleen maar verder vergroot. Loop Robots zag daarin een kans om van toegevoegde waarde te zijn met hun SAM-UVC Robot. UVC-straling staat al lange tijd bekend om zijn desinfecterende werking en toepassingen variëren van het desinfecteren van drinkwater tot medische apparaten. Toch werd UVC-straling tot voor kort nog niet ingezet voor de einddesinfectie van ruimtes zoals patiëntenkamers, aangezien schaduwgebieden minder goed gedesinfecteerd kunnen worden en omdat UVC-licht niet gezond is voor mensen. “Waar het eerste doel was om ziekenhuizen met UVC-straling te helpen in de strijd tegen de coronapandemie, wordt de SAM-UVC robot nu breder ingezet in de strijd tegen MRSA, VRE, Norovirus, Acinetobacter en andersoortige ziekteverwekkers”, zo vertelt Mark van de Vrede, CCO en oprichter van Loop Robots.
Trekker en uitvoering bij Spaarne Gasthuis
Op het moment van schrijven wordt de SAM-UVC robot al enkele maanden met succes ingezet bij het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp. Het is geen toeval dat de UVC-robot door deze instelling is geadopteerd. Jeroen van Zon, afdelingshoofd Horeca & Schoonmaak van het Spaarne Gasthuis merkt op: "Spaarne Gasthuis was al enige tijd op zoek naar een alternatieve einddesinfectiemethode." Hij kwam in contact met het Streeklab in Haarlem, waar microbiologen het prototype SAM-UVC voor het eerst aan het testen en valideren waren. Al snel werd duidelijk dat de inzet van een UVC-robot op de lange termijn veel voordelen zou hebben ten opzichte van de conventionele handmatige desinfectie en waterstofperoxide vernevelaar. Van Zon verduidelijkt: "De robot was sneller, effectiever en kosteneffectiever omdat we konden besparen op dure chemicaliën voor onze einddesinfectie. Bovendien is UVC-licht veel milieuvriendelijker dan chemicaliën, ondanks de elektriciteitskosten". Het eerste bewijs van de toegevoegde waarde van SAM-UVC werd geleverd tijdens de VRE-uitbraak in februari 2021, waar een robot met succes werd ingezet voor de einddesinfectie van een hele afdeling. Niet veel later, rond eind juni van datzelfde jaar, werd de pilot met Spaarne Gasthuis als praktijkpartner officieel afgetrapt. Tot op de dag van vandaag wordt de robot ingezet volgens een leaseconstructie, waar beide partijen van profiteren. Door deze manier van werken heeft Spaarne altijd de beschikking over de nieuwste versie van de robot en beide partijen zijn het erover eens dat hierdoor de nadruk op waardecreatie en praktische inzetbaarheid maximaal is.
Het succes van de SAM-UVC robot in het Spaarne Gasthuis zit hem volgens Van Zon voornamelijk in het gezamenlijke ontwikkelingsproces. Hiertoe werd een procesmatige sprintaanpak van drie weken gehanteerd waarin telkens kleine iteraties plaatsvonden op basis van ervaringen in het ziekenhuis: learning-by-doing. Zo bleek al snel dat de eerste versie van SAM-UVC, waarbij de route die de robot moest rijden vooraf in kaart moest worden gebracht, geen werkbare oplossing was. Binnen twee maanden stond de eerste geheel autonoom rijdende robot ter beschikking, een proces waar veel energie en tijd in heeft gezeten, bekent Van de Vrede. ‘’Tijdens zo’n gezamenlijk ontwikkeltraject kom je er pas achter hoe belangrijk het is om een praktijkpartner als Spaarne Gasthuis te hebben. Uiteindelijk wil je natuurlijk dat SAM-UVC in ieder ziekenhuis succesvol ingezet kan worden’’, aldus Van der Vrede. Door de korte lijntjes tussen de leverancier, het schoonmaakpersoneel en deskundigen vanuit het infectiepreventieteam werden de opstarthobbels niet als problematisch ervaren en werden feedback en persoonlijke wensen snel opgepakt. Verder vond het personeel het prettig dat Loop Robots hen stap voor stap meenam in de opschaling van het gebruik van de robot. ‘’Normaal werken onze schoonmakers toch voornamelijk met water, een doekje en een paar chemicaliën. Nu moesten ze ineens leren om te gaan met een robot. Gelukkig kregen we goede uitleg en scholing van Loop Robots tijdens dit proces’’, voegt Marc van Kesteren – teamleider schoonmaak binnen het Spaarne Gasthuis, toe. Samen met andere facilitaire medewerkers – schoonmaakspecialisten, deskundigen van de afdeling infectiepreventie en vertegenwoordigers van Loop Robots was van Kesteren betrokken bij het implementatieteam van de SAM-UVC robot, waarbinnen ervaringen en vervolgstappen periodiek besproken werden.
De robot is inmiddels voor het schoonmaakpersoneel niet meer weg te denken uit het ziekenhuis en ook buiten het schoonmaakteam groeit het enthousiasme. Waar eerder al snel drie tot vier uur uitgetrokken werd voor de einddesinfectie van een ruimte bij gebruik van een waterstofperoxide vernevelaar, waarna de kamer ook 8-24 uur niet gebruikt kan worden omdat de giftige dampen moeten luchten, is de UVC-robot binnen 20 minuten klaar. Zodoende groeide het enthousiasme bij het personeel al snel: “In het begin – maar ook nu nog wel eens – plakten we stickers met een stralingsindex op de plekken waar we dachten dat de robot nooit bij zou kunnen. Toch bleek dat ook deze plekken voor een groot deel geraakt werden door de UVC-straling omdat hij slim rondrijdt nadat hij zelf de kamer in kaart heeft gebracht. Het geeft een heel veilig gevoel om een kamer op te leveren die gedesinfecteerd is met SAM. Wij hebben bovendien nu ook meer tijd om ons te richten op andere schoonmaak- en hospitality taken. Schoonmaak blijft in grote mate mensenwerk, dus we hoeven niet bang te zijn dat ons vak straks niet meer bestaat’’, vertelt Kerstin Huijboom-Zut, een van de drie schoonmaakspecialisten die de SAM-UVC robot bedient binnen het Spaarne Gasthuis. Ook de patiënt geniet van de voordelen van de desinfectie robot. Zo wordt de robot tegenwoordig preventief ingezet in ruimtes waar patiënten liggen die een beenmergtransplantatie hebben ondergaan, om het risico op infecties zo laag mogelijk te houden. Bovendien is de beleving van de patiënt in het ziekenhuis door de UVC-robot ook verbeterd, legt van Kesteren uit: ‘’Bij het gebruik van waterstofperoxide of desinfectiedoekjes blijf je strepen zien op de kastjes of muren, of blijft de vloer nog lange tijd plakken door residu. Wij wisten dan wel dat het schoon was, maar in de beleving van de patiënt was de ruimte vies. Dankzij SAM hebben we dat probleem niet meer.’’
Het op papier aantonen van de kosteneffectiviteit van de robot blijkt nog een lastige opgave te zijn. Als de SAM-UVC robot zijn werk goed doet, blijven infectie-uitbraken misschien wel uit, maar dan rijst al snel de vraag waarom de robots nog nodig zijn. Het klassieke kip-ei verhaal is duidelijk van toepassing bij een ‘stille’ pandemie als die van de infectie-uitbraken in ziekenhuizen. ‘’Er kan nu nog niet gezegd worden of de UVC-robot verantwoordelijk is voor minder infecties, maar daar gaan we wel analyses op maken aan de hand van de infectiedata van vorige jaren. Of de baten dan opwegen tegen de (maatschappelijke) kosten moet blijken. Uiteindelijk valt of staat een project als dit toch bij de durf om te experimenteren vanuit de Raad van Bestuur,’’ legt Van Zon uit.
Toekomstperspectief
Hoewel Loop Robots zich in eerste instantie blijft richten op de einddesinfectie van isolatiekamers, patiëntenafdelingen, operatiekamers en IC-units, wordt een uitbreiding van de activiteiten van SAM overwogen. "We willen SAM zo gebruiksvriendelijk en eenvoudig inzetbaar maken voor schoonmaakpersoneel, dat de robot preventief kan worden ingezet om het risico op kolonievormende eenheden in ziekenhuizen tot een minimum te beperken. Op dit moment wordt desinfectie vooral reactief en op indicatie toegepast, terwijl preventieve desinfectie wordt vermeden vanwege tijdgebrek en het risico op het ontwikkelen van resistentie tegen biociden. Het feit dat SAM gebruik maakt van UVC-straling in plaats van biociden en met een hoog rendement kan worden ingezet, opent nieuwe mogelijkheden", aldus Van de Vrede. Maar voordat het zover is, ziet Spaarne Gasthuis graag een heel praktisch element meegenomen in de ontwikkeling van een nieuwe SAM-UVC-robot, namelijk de mogelijkheid om de zware gordijnen tijdens de einddesinfectie in de ruimte te laten hangen. "Daarom blijvenwe voorlopig werken met een lease-overeenkomst, zodat we samen de optimale oplossing voor elk ziekenhuis kunnen vinden", besluit Van Zon. Met de recente startinvestering van 2 miljoen euro kan Loop Robots zijn dagelijkse infectiepreventie verder verbeteren, met als doel het risico op ziekenhuisinfecties structureel te verlagen en tegelijkertijd de zware taak van schoonmaakpersoneel te verlichten.
